Πριν ξεκινήσει μία συζήτηση για το χώρο της κεντροαριστεράς, το μέλλον πολιτικών κινήσεων που ήδη υπάρχουν και άλλων που κυοφορούνται, θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να γίνει μία συζήτηση για το τι θεωρείται κεντροαριστερό και ποιές πολιτικές συμφωνούμε όλοι πως μπορούν να χαρακτηριστούν κεντροαριστερές.
Κεντροαριστερό και προοδευτικό συνήθως χαρακτηρίζει ένα άτομο που δηλώνει «αριστερό, προοδευτικό ή κεντροαριστερό» αυτό που ταιριάζει με τη δική του λογική, αυτό που φαίνεται δίκαιο στον ίδιο. Ένας διάλογος για το μέλλον ενός μη καλά ορισμένου χώρου στο πολιτικό φάσμα όπως αυτός της κεντροαριστεράς, απαιτεί αρχικά μία minimum συμφωνία περι του τι είναι κεντροαριστερό και προοδευτικό.
Πριν καν ξεκινήσει ο διάλογος θα υπάρξουν χιλιάδες άτομα που θα θελήσουν να αποκλείσουν το ΠΑΣΟΚ από τον διάλογο για την κεντροαριστερά καθώς εφήρμοσε το Μνημόνιο και πολιτικές κατά πολλούς δεξιές ή και νεοφιλελεύθερες, οπότε αρκετοί το αποκλείουν από τη συζήτηση. Για άλλους θα πρέπει να αποκλειστεί ο ΣΥΡΙΖΑ καθώς υιοθετεί ακραίες απόψεις, δεν είναι και τόσο φιλοευρωπαϊκό κόμμα, είναι καθαρά Αριστερό, άρα πρέπει να θεωρήσουμε οτι δεν ανήκει στον κεντροαριστερό χώρο. Για άλλους θα πρέπει να αποκλειστεί η ΔΗΜΑΡ καθώς έχει μπει σε μία συγκυβέρνηση με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ παίρνει αντιλαϊκά μέτρα και ό,τι είναι αντιλαϊκό δεν μπορεί να είναι Αριστερό. Οπότε ήδη από την αρχή της συζήτησης λόγω των χιλιάδων διαφορετικών απόψεων θα προκύψουν αποκλεισμοί. Είναι λοιπόν άτοπο να μιλάμε αναφερόμενοι σε πολιτικούς σχηματισμούς.
Ένας διάλογος για την κεντροαριστερά θα έχει νόημα αν μιλήσουμε για ιδέες και πολιτικές αφήνοντας απʼ έξω πολιτικά κόμματα.
Δεν ξέρω επίσης αν ο διάλογος ο οποίος πρέπει να γίνει είναι για την κεντροαριστερά και όχι για το κέντρο, έτσι σκέτο. Κεντροαριστερά για κάποιους σημαίνει οτι εκ προοιμίου αποκλείουμε φιλελεύθερες ιδέες και κοιτάμε μονόπαντα προς τον δρόμο του σοσιαλισμού. Πριν γίνει ο οποιοσδήποτε διάλογος λοιπόν πρέπει οι έννοιες να σταματήσουν να είναι συγκεχυμένες. Δεν μπορούμε να ταυτίσουμε την κεντροαριστερά με τον ορθολογισμό, ούτε τον φιλελευθερισμό με τον ορθολογισμό, ούτε τη σοσιαλδημοκρατία με τον ορθολογισμό. Νομίζω οτι αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι να αφήσουμε στην άκρη τα «δεξιά/ αριστερά» και να κάνουμε απλά έναν ορθολογικό διάλογο για έναν χώρο ορθολογικό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καταχρηστικά «σοσιαλφιλελεύθερος». Αυτός είναι ο μόνος χώρος που δεν εκπροσωπείται.
Με το να βάλουμε μέσα στη συζήτηση το «δεξιά /αριστερά» θα πετύχουμε να μη γίνει ποτέ η σοβαρή αυτή συζήτηση.
Ήδη νιώθω οτι ακούω: "Είναι αριστερά τα Μνημόνια; Γιατί είναι αριστερό να απολύεις; Ναι αλλά είναι αριστερό να μην υπάρχει καμία αξιολόγηση να είναι όλα «μπάτε σκύλοι αλλέστε» και να κινείται το κράτος με τα βύσματα; Είναι αριστερό να έχεις αστυνομία που να δέρνει; Ναι αλλά είναι αριστερό να ανέχεσαι και να μη καταδικάζεις τη βία; Είναι αριστερό να μειώνεις μισθούς και συντάξεις; Ναι αλλά μήπως είναι αριστερό να μην κάνεις τίποτα και να οδήγησε μαθηματικά προς την καταστροφή; Είναι αριστερό να λες «ευρώ κι ας μην έχω να φάω», ναι αλλά είναι αριστερό να επενδύεις και στην καταστροφή που θα σημάνει η έξοδος από το ευρώ; Είναι αριστερό να μην επιτρέπεται η κατάληψη ή η απεργία; Ναι αλλά είναι αριστερό να απαγορεύεις σε μία επιχείρηση ή σε κάποιον να εργαστεί; Είναι αριστερό να ξεπουλάς ό,τι έχει η χώρα; Μήπως είναι αριστερό να μην πουλάς τίποτα γιατί θεωρείς οτι ο ιδιώτης είναι ένας δαίμονας εκμεταλλευτής; Είναι αριστερό να έχουν οι επιχειρηματίες φοροελαφρύνσεις; Ναι αλλά μήπως είναι αριστερό να δαιμονοποιείς την επιχειρηματικότητα και να βάζεις εμπόδια, διώχνοντας επενδύσεις;"
Έχω στο μυαλό μου πραγματικά μία τεράστια λίστα ρητορικών ερωτημάτων περι του τι είναι αριστερό, αποτέλεσμα της σύγχυσης που υπάρχει. Πλέον το «αριστερά/δεξιά» δεν επαρκεί, ούτε καν ο διαχωρισμός «άκρα αριστερά, αριστερά, κεντροαριστερά, κέντρο, κεντροδεξιά, άκρα δεξιά» διότι το σύστημα δεν είναι ένας ξερός άξονας, είναι καρτεσιανό, υπάρχει η πρόοδος και η συντήρηση, που κάνουν ακόμα πιο δύσκολα τα ιδεολογικά ξεκαθαρίσματα. Συντήρηση και πρόοδος υπάρχουν και στην αριστερά και στη δεξιά.
Θα πρέπει κάποια στιγμή να μην ποντάρουμε κι εμείς στην ιδεολογική απλούστευση που γεννά παρεξηγήσεις. Κατά την άποψή μου διάλογος που έχει νόημα είναι ο διάλογος για τον προοδευτικό/ ορθολογικό χώρο που εκτείνεται από τα αριστερά ως τα δεξιά. Κι εδώ θα ξεκινήσει η μεγάλη σφαγή. Τι είναι προοδευτικό; Στη λίστα των ρητορικών ερωτημάτων όπου «αριστερό» βάλτε «προοδευτικό» και θα καταλάβετε γιατί η όποια συζήτηση μεταξύ ατόμων που έχουν διαφορετική θεώρηση είναι αδιέξοδη. Ο καθένας αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτικός και πρόοδος είναι η δική του αλήθεια.
Ωραίες είναι οι συζητήσεις αλλά οδηγούν συνήθως σε αδιέξοδο γιατί όλες οι πλευρές έχουν τα δίκια τους. Όσο εμείς συζητάμε και σημειώνουμε την υποεκπροσώπηση που υπάρχει σε συγκεκριμένους χώρους του πολιτικού συστήματος, ο χώρος που είναι αυτή τη στιγμή ορφανός στο πολιτικό σύστημα, γεμίζει με μικρές άτολμες προσωποκεντρικές κινήσεις των 1000 ατόμων και υπάρχει ένας απίστευτος κατακερματισμός (αποτέλεσμα των πολλών συζητήσεων).
Αυτό που πραγματικά χρειάζεται ο χώρος αυτός, είναι ένας «χαρισματικός τρελός» που θα βάλει το κεφάλι του στον ντορβά, θα θυσιάσει σχεδόν τη ζωή του για να φέρει κάτι νέο, με τεράστιες πιθανότητες να μη δικαιωθεί ποτέ. Δυστυχώς δεν γνωρίζω κανένα τέτοιο άτομο και αυτό είναι το πραγματικό δυστύχημα του χώρου αλλά και της χώρας. Δεν λείπουν οι φωνές, δεν λείπει το πλήθος, λείπει αυτός που θα τεθεί επικεφαλής, αυτός που θα συνθέσει, θα εκλογικεύσει, θα εξηγήσει και θα παρασύρει τον κόσμο. Αυτός που δεν θα ποντάρει στο εύκολο, αλλά στο λογικό. Αυτός που θα σταθεί ικανός να βάλει δίπλα του και υπό αυτόν, τα τεράστια "Εγώ" που δεσπόζουν στο χώρο.
Tο κείμενο δημοσιεύτηκε στην Παραπολιτική στα πλαίσια του διαλόγου που ξεκίνησε σε σχέση με την κεντροαριστερά και το μέλλον της.
Κεντροαριστερό και προοδευτικό συνήθως χαρακτηρίζει ένα άτομο που δηλώνει «αριστερό, προοδευτικό ή κεντροαριστερό» αυτό που ταιριάζει με τη δική του λογική, αυτό που φαίνεται δίκαιο στον ίδιο. Ένας διάλογος για το μέλλον ενός μη καλά ορισμένου χώρου στο πολιτικό φάσμα όπως αυτός της κεντροαριστεράς, απαιτεί αρχικά μία minimum συμφωνία περι του τι είναι κεντροαριστερό και προοδευτικό.
Πριν καν ξεκινήσει ο διάλογος θα υπάρξουν χιλιάδες άτομα που θα θελήσουν να αποκλείσουν το ΠΑΣΟΚ από τον διάλογο για την κεντροαριστερά καθώς εφήρμοσε το Μνημόνιο και πολιτικές κατά πολλούς δεξιές ή και νεοφιλελεύθερες, οπότε αρκετοί το αποκλείουν από τη συζήτηση. Για άλλους θα πρέπει να αποκλειστεί ο ΣΥΡΙΖΑ καθώς υιοθετεί ακραίες απόψεις, δεν είναι και τόσο φιλοευρωπαϊκό κόμμα, είναι καθαρά Αριστερό, άρα πρέπει να θεωρήσουμε οτι δεν ανήκει στον κεντροαριστερό χώρο. Για άλλους θα πρέπει να αποκλειστεί η ΔΗΜΑΡ καθώς έχει μπει σε μία συγκυβέρνηση με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ παίρνει αντιλαϊκά μέτρα και ό,τι είναι αντιλαϊκό δεν μπορεί να είναι Αριστερό. Οπότε ήδη από την αρχή της συζήτησης λόγω των χιλιάδων διαφορετικών απόψεων θα προκύψουν αποκλεισμοί. Είναι λοιπόν άτοπο να μιλάμε αναφερόμενοι σε πολιτικούς σχηματισμούς.
Ένας διάλογος για την κεντροαριστερά θα έχει νόημα αν μιλήσουμε για ιδέες και πολιτικές αφήνοντας απʼ έξω πολιτικά κόμματα.
Δεν ξέρω επίσης αν ο διάλογος ο οποίος πρέπει να γίνει είναι για την κεντροαριστερά και όχι για το κέντρο, έτσι σκέτο. Κεντροαριστερά για κάποιους σημαίνει οτι εκ προοιμίου αποκλείουμε φιλελεύθερες ιδέες και κοιτάμε μονόπαντα προς τον δρόμο του σοσιαλισμού. Πριν γίνει ο οποιοσδήποτε διάλογος λοιπόν πρέπει οι έννοιες να σταματήσουν να είναι συγκεχυμένες. Δεν μπορούμε να ταυτίσουμε την κεντροαριστερά με τον ορθολογισμό, ούτε τον φιλελευθερισμό με τον ορθολογισμό, ούτε τη σοσιαλδημοκρατία με τον ορθολογισμό. Νομίζω οτι αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι να αφήσουμε στην άκρη τα «δεξιά/ αριστερά» και να κάνουμε απλά έναν ορθολογικό διάλογο για έναν χώρο ορθολογικό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καταχρηστικά «σοσιαλφιλελεύθερος». Αυτός είναι ο μόνος χώρος που δεν εκπροσωπείται.
Με το να βάλουμε μέσα στη συζήτηση το «δεξιά /αριστερά» θα πετύχουμε να μη γίνει ποτέ η σοβαρή αυτή συζήτηση.
Ήδη νιώθω οτι ακούω: "Είναι αριστερά τα Μνημόνια; Γιατί είναι αριστερό να απολύεις; Ναι αλλά είναι αριστερό να μην υπάρχει καμία αξιολόγηση να είναι όλα «μπάτε σκύλοι αλλέστε» και να κινείται το κράτος με τα βύσματα; Είναι αριστερό να έχεις αστυνομία που να δέρνει; Ναι αλλά είναι αριστερό να ανέχεσαι και να μη καταδικάζεις τη βία; Είναι αριστερό να μειώνεις μισθούς και συντάξεις; Ναι αλλά μήπως είναι αριστερό να μην κάνεις τίποτα και να οδήγησε μαθηματικά προς την καταστροφή; Είναι αριστερό να λες «ευρώ κι ας μην έχω να φάω», ναι αλλά είναι αριστερό να επενδύεις και στην καταστροφή που θα σημάνει η έξοδος από το ευρώ; Είναι αριστερό να μην επιτρέπεται η κατάληψη ή η απεργία; Ναι αλλά είναι αριστερό να απαγορεύεις σε μία επιχείρηση ή σε κάποιον να εργαστεί; Είναι αριστερό να ξεπουλάς ό,τι έχει η χώρα; Μήπως είναι αριστερό να μην πουλάς τίποτα γιατί θεωρείς οτι ο ιδιώτης είναι ένας δαίμονας εκμεταλλευτής; Είναι αριστερό να έχουν οι επιχειρηματίες φοροελαφρύνσεις; Ναι αλλά μήπως είναι αριστερό να δαιμονοποιείς την επιχειρηματικότητα και να βάζεις εμπόδια, διώχνοντας επενδύσεις;"
Έχω στο μυαλό μου πραγματικά μία τεράστια λίστα ρητορικών ερωτημάτων περι του τι είναι αριστερό, αποτέλεσμα της σύγχυσης που υπάρχει. Πλέον το «αριστερά/δεξιά» δεν επαρκεί, ούτε καν ο διαχωρισμός «άκρα αριστερά, αριστερά, κεντροαριστερά, κέντρο, κεντροδεξιά, άκρα δεξιά» διότι το σύστημα δεν είναι ένας ξερός άξονας, είναι καρτεσιανό, υπάρχει η πρόοδος και η συντήρηση, που κάνουν ακόμα πιο δύσκολα τα ιδεολογικά ξεκαθαρίσματα. Συντήρηση και πρόοδος υπάρχουν και στην αριστερά και στη δεξιά.
Θα πρέπει κάποια στιγμή να μην ποντάρουμε κι εμείς στην ιδεολογική απλούστευση που γεννά παρεξηγήσεις. Κατά την άποψή μου διάλογος που έχει νόημα είναι ο διάλογος για τον προοδευτικό/ ορθολογικό χώρο που εκτείνεται από τα αριστερά ως τα δεξιά. Κι εδώ θα ξεκινήσει η μεγάλη σφαγή. Τι είναι προοδευτικό; Στη λίστα των ρητορικών ερωτημάτων όπου «αριστερό» βάλτε «προοδευτικό» και θα καταλάβετε γιατί η όποια συζήτηση μεταξύ ατόμων που έχουν διαφορετική θεώρηση είναι αδιέξοδη. Ο καθένας αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτικός και πρόοδος είναι η δική του αλήθεια.
Ωραίες είναι οι συζητήσεις αλλά οδηγούν συνήθως σε αδιέξοδο γιατί όλες οι πλευρές έχουν τα δίκια τους. Όσο εμείς συζητάμε και σημειώνουμε την υποεκπροσώπηση που υπάρχει σε συγκεκριμένους χώρους του πολιτικού συστήματος, ο χώρος που είναι αυτή τη στιγμή ορφανός στο πολιτικό σύστημα, γεμίζει με μικρές άτολμες προσωποκεντρικές κινήσεις των 1000 ατόμων και υπάρχει ένας απίστευτος κατακερματισμός (αποτέλεσμα των πολλών συζητήσεων).
Αυτό που πραγματικά χρειάζεται ο χώρος αυτός, είναι ένας «χαρισματικός τρελός» που θα βάλει το κεφάλι του στον ντορβά, θα θυσιάσει σχεδόν τη ζωή του για να φέρει κάτι νέο, με τεράστιες πιθανότητες να μη δικαιωθεί ποτέ. Δυστυχώς δεν γνωρίζω κανένα τέτοιο άτομο και αυτό είναι το πραγματικό δυστύχημα του χώρου αλλά και της χώρας. Δεν λείπουν οι φωνές, δεν λείπει το πλήθος, λείπει αυτός που θα τεθεί επικεφαλής, αυτός που θα συνθέσει, θα εκλογικεύσει, θα εξηγήσει και θα παρασύρει τον κόσμο. Αυτός που δεν θα ποντάρει στο εύκολο, αλλά στο λογικό. Αυτός που θα σταθεί ικανός να βάλει δίπλα του και υπό αυτόν, τα τεράστια "Εγώ" που δεσπόζουν στο χώρο.
Tο κείμενο δημοσιεύτηκε στην Παραπολιτική στα πλαίσια του διαλόγου που ξεκίνησε σε σχέση με την κεντροαριστερά και το μέλλον της.