Αντιμεταρρυθμιστική ρεβάνς στο χώρο της Παιδείας (;)

Όταν τον Σεπτέμβριο του 2010 ανακοινώθηκε η πρόθεση της κυβέρνησης Παπανδρέου να ανοίξει το θέμα των ΑΕΙ, ήμουν αρκετά επιφυλακτική, κυρίως γιατί οι βασικοί άξονες μου θύμισαν την προσπάθεια της Μαριέττας Γιαννάκου, τις πολύμηνες καταλήψεις και το άδοξο τέλος.
Μετά από διαβούλευση αρκετών μηνών, τον Ιούλιο του 2011 δόθηκε στη δημοσιότητα το προσχέδιο του νόμου. Το είχα υποδεχθεί με μία ανάρτηση με τον τίτλο "Μάχη για το Πανεπιστήμιο".

Οι Πρυτάνεις τότε σε σύνοδό τους, αντέδρασαν πολύ έντονα στα όσα προέβλεπε ο νόμος και επικεντρώθηκαν κυρίως στις αλλαγές στον τρόπο διοίκησης των Πανεπιστημίων. Η κινητοποίηση των υποστηρικτών του νομοσχεδίου ήταν όπως σε όλες τις περιπτώσεις πολύ μικρότερη από την κινητοποίηση των κατηγόρων, οι οποίοι λίγο πολύ ούρλιαζαν οτι το νομοσχέδιο ήταν αντισυνταγματικό καθώς κατά την άποψή τους καταργούσε το αυτοδιοίκητο, δημιουργούσε πρόβλημα στη χρηματοδότηση ενώ εισήγαγε δαιμονοποιημένες έννοιες όπως η αξιολόγηση και οι επώνυμες έδρες.

Εκείνες τις μέρες έπεσα πάνω σε ένα κείμενο τεραστίου κάλλους της "πρωτοβουλίας Ελλήνων Πανεπιστημιακών", που παρουσίαζε το Ελληνικό Πανεπιστήμιο ως το γαλάτικο χωριό της Ευρώπης που αντιστέκεται στη λαίλαπα του καπιταλισμού.

Είχα γράψει τότε ένα κείμενο με τίτλο "Στοίχημα η βελτίωση του νομοσχεδίου για τα ΑΕΙ".

Το Υπουργείο Παιδείας είχε επιλέξει τότε και πολύ σωστά, να φέρει το νομοσχέδιο μέσα στο καλοκαίρι για να το περάσει με τα Πανεπιστήμια κλειστά, έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνταν οι αντιδράσεις. Οι Πρυτάνεις λοιπόν ζήτησαν τότε τρίμηνη παράταση για να ... μελετήσουν το νομοσχέδιο, υπολογίζοντας προφανώς οτι σε 3 μήνες θα ξαναάνοιγαν οι σχολές, θα άρχιζαν οι καταλήψεις και το νομοσχέδιο θα έπεφτε στους δρόμους. Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε από 250 βουλευτές στις 25 Αυγούστου και αμέσως μετά άρχισαν οι καταλήψεις με κλείσιμο ματιού από τους Πρυτάνεις. Οι καταλήψεις κράτησαν περι τον ενάμιση μήνα καθώς σε πολλές σχολές φοιτητές αποφάσισαν οτι δεν θα άφηναν τους επαναστάτες συμφοιτητές τους να παίξουν με το μέλλον τους. Το νομοσχέδιο που είχε ήδη ψηφιστεί παρά τις όποιες ατέλειες, είχε αρκετούς φαν μεταξύ φοιτητών και Πανεπιστημιακών ενώ είχε και κοινωνική αποδοχή. 

Η τότε Υπουργός Παιδείας είχε παρουσιάσει λίγο μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου και το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής του, το οποίο με μία απλή ματιά φαίνεται πως έχει πέσει έξω. Οι εκλογές για τα νέα συμβούλια διοίκησης ακυρώθηκαν σε πολλά ιδρύματα, τα μέλη των επιτροπών που διορίστηκαν από το Υπουργείο Παιδείας στοχοποιήθηκαν από γνωστά τραμπούκικα σχήματα που κάνουν party μέσα στα Πανεπιστήμια, ενώ το Υπουργείο δεν φρόντισε να διασφαλίσει τη διαδικασία εκλογών και να προστατέψει όσους ήθελαν να λάβουν μέρος στις διαδικασίες.

Κάπως έτσι φτάσαμε στο σήμερα, να έχουμε Υπουργό Θρησκευμάτων και Παιδείας τον κύριο Γεώργιο Μπαμπινιώτη ο οποίος απ' οτι φαίνεται θα καταργήσει στην πράξη τον νόμο, αλλά μέχρι τέλους θα ισχυρίζεται οτι τον εφαρμόζει σεβόμενος την μεγάλη πλειοψηφία με την οποία ψηφίστηκε, ρίχνοντας στάχτη στα μάτια των αφελών.


Σε εμφάνισή του στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ, είπε τα εξής: 
-"Έχετε την εντύπωση οτι μπορεί η πολιτεία να εκβιάζει τα Πανεπιστήμια και να τα απειλεί οτι δε θα τα χρηματοδοτήσει εάν δεν εφαρμόσουν ένα νόμο;". 
-"Η εφαρμογή του νόμου δεν πέρασε στις εκλεγμένες πρυτανικές αρχές, δημιουργήθηκαν εφορευτικές επιτροπές απ' έξω, οι οποίες θα πήγαιναν να διεξαγάγουν τις εκλογές, το σύστημα αυτό απέτυχε"
-"Εγώ ξεκινάω οτι ο νόμος θα εφαρμοστεί, μιλάμε μόνο για την τακτική της εφαρμογής, η μέχρι τώρα τακτική απέτυχε παταγωδώς"
-"Πριν από τις εκλογές είναι δυνατόν να μην έχουμε ηρεμία στα Πανεπιστήμια και να μη συζητήσουμε πώς θα μπορέσει να εφαρμοστεί;"
-"Αν ο νόμος είχε προχωρήσει και εφαρμοζόταν ίσως δεν θα ήμουν εγώ σε αυτή τη θέση"


Εν ολίγοις άφησε να εννοηθεί οτι η Άννα Διαμαντοπούλου αντικαταστάθηκε γιατί απέτυχε στην εφαρμογή του νόμου και διότι πρέπει να υπάρχει κλίμα ηρεμίας στα Πανεπιστήμια πριν τις εκλογές, φάνηκε οτι απέρριψε τον τρόπο ο οποίος επιλέχθηκε από το Υπουργείο και προβλεπόταν στο νομοσχέδιο για την εκλογή του πρώτου Συμβουλίου Διοίκησης, ενώ είναι προφανές οτι δεν συμφωνεί με την παύση των Πρυτανικών Αρχών πριν τη λήξη της κανονικής θητείας τους. Δεν φαίνεται επίσης να θέλει να υπάρξει μία ασφαλιστική δικλείδα πίεσης για την εφαρμογή του νόμου. Διότι η σύνδεση της χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων με την εφαρμογή του νόμου είναι ακριβώς αυτό, η ασφαλιστική δικλείδα εφαρμογής του νόμου, χωρίς να υπάρχει αυτή η σύνδεση θα μπορεί το κάθε Πανεπιστημιακό ίδρυμα και ο κάθε Πρύτανης να παρακάμπτει τον νόμο αφού δεν θα έχει καμία κύρωση.


Ανακοινώθηκε λοιπόν πριν λίγες ημέρες και όχι σήμερα Πρωταπριλιά, οτι ο νέος Υπουργός προτίθεται να συγκροτήσει μία 6μελή επιτροπή αποτελούμενη από 4 Πρυτάνεις που ήταν αντίθετοι με το νομοσχέδιο και είχαν εκφραστεί με πολύ έντονο τρόπο σε σχέση με τις διοικητικές αλλαγές, η οποία θα αποφασίσει για τυχόν αλλαγές που θα γίνουν στον νόμο για να τον καταστήσουν εφαρμόσιμο. Τουλάχιστον κωμικό. 

Υποτίθεται πως η κυβέρνηση Παπαδήμου, η κυβέρνηση ενός τεχνοκράτη που τον καλοβλέπουν κάποιοι για επικεφαλής μίας κυβέρνησης συνεργασίας και μετά τις εκλογές, θα ήταν πιο φιλική προς τις μεταρρυθμίσεις σε κάθε τομέα και αν δεν τις προωθούσε σεβόμενη τον ειδικό σκοπό για τον οποίο συγκροτήθηκε, τουλάχιστον θα σεβόταν τη μικρή μεταρρυθμιστική προσπάθεια που έγινε τα δυο προηγούμενα χρόνια. Και όμως τα δείγματα είναι απογοητευτικά και ανησυχητικά κυρίως για το τι έπεται των εκλογών.

Δεν ξέρω αν η μάχη των μεταρρυθμίσεων έχει χαθεί πάντως σίγουρα αυτή τη στιγμή ζούμε μία μικρή αντιμεταρρυθμιστική ρεβάνς, μία υποχώρηση των κυβερνώντων σε απαιτήσεις συντεχνιών. Δηλαδή αν για να καταστεί ο νόμος εφαρμόσιμος, για να αμβλυνθούν οι αντιδράσεις, αποφασιστεί οτι δεν θα υπάρχουν εξωπανεπιστημιακοί στο συμβούλιο διοίκησης, οτι θα υπάρχουν περισσότεροι εκπρόσωποι των φοιτητών και τα μέλη θα εκλέγονται με συμμετοχή όλης της Πανεπιστημιακής κοινότητας, θα αλλάξει κάτι προς το καλύτερο για τη χώρα και τα Πανεπιστήμια; Η υποχώρηση της πολιτείας και οι παραχωρήσεις θα βοηθήσουν στην αλλαγή νοοτροπίας; 


Δηλαδή γιατί το μέλλον μίας μεταρρύθμισης πρέπει να είναι: 
Ανακοίνωση πρόθεσης της κυβέρνησης για αλλαγή σε έναν τομέα -> άρνηση συμμετοχής σε διάλογο των εμπλεκομένων που τον καταγγέλλουν ως "στημένο και προσχηματικό"-> αντίδραση -> ψήφιση νομοσχεδίου -> μη εφαρμογή νομοσχεδίου -> αντίδραση -> αντικατάσταση υπουργού -> διευθετήσεις -> κατάργηση του νόμου στην πράξη μέσω αλλαγών που τον καθιστούν εφαρμόσιμο και αποδεκτό στην καλύτερη ή με ολοκληρωτικό πάγωμα λόγω... συνθηκών καθώς οι συντεχνίες έκριναν οτι είναι 1) αντισυνταγματικός και 2) μη εφαρμόσιμος.


Η περίπτωση Μπαμπινιώτη πάντως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον κυρίως για ανθρώπους όπως εγώ που υποστηρίζουν πως όποιος αναλαμβάνει έναν Υπουργικό θώκο πρέπει να είναι σχετικός με το αντικείμενο. Μόλις άκουσα οτι ο Μπαμπινιώτης θα αναλάμβανε σκέφτηκα: ορίστε ένας άνθρωπος που κινείται μέσα στην εκπαίδευση, γνωρίζει τα προβλήματα είναι σχετικός για να δούμε... Και όμως τα πρώτα του μελήματα ήταν να παραστεί σε εκδήλωση για τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο (και Θρησκευμάτων...), να περάσει τροπολογία για απολύσεις σε ιδιωτικά σχολεία και να προχωρήσει σε "διευθετήσεις που θα καταστήσουν πιο εύκολη την εφαρμογή του νόμου" (έτσι το λέμε τώρα)... Την επόμενη φορά που θα πάω να πω οτι πρέπει ο εκάστοτε Υπουργός εκτός από διοικητικές ικανότητες να είναι και σχετικός, θα μασήσω αυτόματα μία Stimorol...


Τέλος δείτε τοποθέτηση του Δημήτρη Νανόπουλου σε σχέση με τον νόμο Διαμαντοπούλου για τα ΑΕΙ.... Σε αυτή τη χώρα δεν μας αρέσουν οι λογικές τύπου Νανόπουλου, προτιμούμε διαχρονικά τις λογικές τύπου Μπαμπινιώτη...