18 Οκτωβρίου 2011

Φταίει (και) η ελλιπής ενημέρωση;

Πριν λίγες ημέρες, ειπώθηκε σε μία διάλεξη Πανεπιστημιακού, οτι είχε πάει πρόσφατα σε ένα συνέδριο στις ΗΠΑ και επισκέφθηκε ένα από τα κορυφαία Πανεπιστήμια στον κόσμο. Εκεί συζήτησε με Έλληνες καθηγητές που έχουν εγκαταλείψει εδώ και χρόνια τη χώρα και η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την κρίση. Οπότε ρώτησε ο εν λόγω καθηγητής, ποιά η άποψή τους για την κρίση στην Ελλάδα και το μόνο που του απάντησαν ήταν: το συζητάμε πολύ μεταξύ μας και έχουμε καταλήξει οτι για το σημείο στο οποίο έφτασε η χώρα, ευθύνεται (κυρίως) η ελλειπής ενημέρωσης των πολιτών.


Στην αρχή σκέφτηκα: Οκ πέταξαν κι αυτοί την εξυπνάδα τους, ορίστε, βρήκαμε τι φταίει, συμφώνησαν και χειροκρότησαν 2-3 άλλοι την άποψη αυτή, σίγουρα θα την αναπαράγουν προσθέτοντας τη φράση: άκου τι σοφό ειπώθηκε και πάει λέγοντας. Πήγα να απαξιώσω την ερμηνεία γιατί μου φάνηκε πολύ απλή και απέριττη.
Αμέσως μετά, το μυαλό μου ταξίδεψε σε μία φράση που είχε βιβλίο της Έκθεσης στο Λύκειο (την οποία δε θυμάμαι ακριβώς) και ήταν κάπως έτσι: δε θέλω χρήματα, δε θέλω τίποτε άλλο εκτός από πληροφορίες, άμα έχω πληροφορίες βρίσκω τα πάντα.


Καθημερινά συνειδητοποιώ πόσο ημιμαθής είμαι και πόσο ημιμαθείς είναι πολλοί γύρω μου. Δεν αρκεί παρά ένα μικρό πειραματάκι για να σιγουρευτείτε κι εσείς οτι ο "χ" γνωστός σας, ο οποίος με πομπώδη λόγια και μεγάλη σιγουριά σας περιγράφει το τι πραγματικά έγινε με ύφος παντογνώστη, είναι απλά ένας ημιμαθής φωνακλάς. Αντικρούστε τον με κάτι της φαντασίας σας... Διάβασα εκεί από τον τάδε αυτό, με σχετικό πίνακα και στοιχεία και θα σου στείλω και link αν δε με πιστεύεις. Θα δείτε οτι θα αναδιπλωθεί. Γιατί; Διότι έχει μία γενική ιδέα, δεν κατέχει το θέμα και νόμιζε οτι έχει ανακαλύψει την απόλυτη αλήθεια. Προσωπικά φοβάμαι οτι τη στιγμή που θα πω: τώρα εξηγούνται όλα, θα είναι η στιγμή που θα πρέπει ένας καλός κυριούλης να μου φορέσει μία άσπρη ρόμπα και να με πάει σε ένα μέρος με πολλά δεντράκια που θα με περιποιούνται.


Για να επανέλθω, είμαστε τρομακτικά ημιμαθείς. Ξαφνικά έχουν ορισμένοι άποψη επι παντός επιστητού και πλέον η ξερολίαση δεν εντοπίζεται μόνο στους homo universalis δημοσιογράφους που ξεπερνούν σε σοφία κάθε Έλληνα.
Παρακολουθώντας πολιτικές συζητήσεις, διαπίστωσα οτι με  τεράστια ευκολία εκστομίζονται τέρατα, απαξιώνονται προσπάθειες (στο τριπάκι έχω πέσει κι εγώ πολλές φορές- δε βγάζω την ουρά μου απ' έξω), προτείνονται λύσεις λες και όλοι είναι ειδικοί και έτοιμοι να κυβερνήσουν τη χώρα. 
"Να γίνει αυτό και δε με νοιάζει" δεν ενδιαφέρει κανέναν εάν προσκρούει στο Σύνταγμα ή στην κοινοτική νομοθεσία. Αφού το σκέφτηκε, του φαίνεται και δίκαιο, ε πρέπει να γίνει, συμφωνούν και άλλοι δέκα οτι πρέπει να γίνει αυτό, δεν υπολογίζει κανείς τις συνέπειες και έχουμε μία πρόταση!


Οι αρμόδιοι να ενημερώσουν αντικειμενικά τους πολίτες και να ξεδιαλύνουν τη σύγχυση είναι οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι.
Οι πρώτοι έχουμε συνειδητοποιήσει οτι δεν έχουν την επάρκεια θέλετε, την όρεξη, την υπομονή, τον τρόπο, να μας ενημερώσουν αναλυτικά, αν και θα μπορούσαν.
Από την άλλη η δουλειά των δημοσιογράφων ποιά είναι εκτός από το να ενημερώνουν τον κόσμο και να σχολιάζουν με αντικειμενικότητα;


Οι ευθύνες των δημοσιογράφων και των ΜΜΕ για την κρίση που ζούμε είναι τεράστιες. Είχαν υποχρέωση να μας ενημερώνουν αντικειμενικά και δεν το έκαναν. Κάλυπταν σκάνδαλα τα οποία εμφάνιζε όποιο μέσο ήταν δυσαρεστημένο με τον εκάστοτε Υπουργό ή ήθελε να δημιουργήσει πρόβλημα για τους δικούς του λόγους. Δεν θα μου έκανε καμία εντύπωση εάν μάθαινα οτι υπάρχουν σε κανάλια και εφημερίδες στοιχεία για τουλάχιστον 100 σκάνδαλα που μπαινοβγαίνουν στα συρτάρια ανάλογα με το τι επιδιώκει ο εκάστοτε ιδιοκτήτης του μέσου.




Τι έχει αλλάξει όμως τα τελευταία χρόνια; Μπήκε το Internet στην καθημερινότητά μας. Πλέον έχουμε πολλούς τρόπους να ελέγξουμε εάν ένα γεγονός είναι πραγματικότητα, μπορούμε να συγκρίνουμε απόψεις και να αξιολογήσουμε την ενημέρωση που μας παρέχεται από συμβατικά μέσα. Μαθαίνουμε για πράγματα που ποτέ κανείς στο παρελθόν δεν ενδιαφέρθηκε να μάθει. Έχουμε τη δυνατότητα μέσω της Διαύγειας να δούμε τι δαπάνες γίνονται ανά φορέα, να μάθουμε ανά πάσα στιγμή που βρίσκονται τα spread, να παρακολουθήσουμε συζητήσεις σε ξένα μέσα ενημέρωσης, να συμμετέχουμε σε συζητήσεις με άτομα τα οποία δε γνωρίζουμε και μέχρι πρότινος δεν είχαμε τρόπο επικοινωνίας, να παρακολουθήσουμε ξένη αρθρογραφία και τόσα άλλα που στο παρελθόν δεν τα είχαμε. Που εάν τα είχαμε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην είχαμε φτάσει μέχρι εδώ.


Εάν γνωρίζαμε που βρισκόταν η κατάσταση, εάν γνωρίζαμε το πάρτι που είχε στηθεί σε κάθε τομέα, εάν υπήρχε επαρκής πληροφόρηση και όχι πλήρης συσκότιση κι εάν κάποιος είχε φροντίσει να μας πληροφορήσει για το πού οδηγούμαστε χωρίς αυτόματα να περιθωριοποιηθεί ως Κασσάνδρα, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Μέχρι και σήμερα όμως η παραδοσιακή δημοσιογραφία αποσιωπεί πολλά πράγματα λόγω των διαφόρων "συμβολαίων". Ο καθένας πλέον μπορεί να καταλάβει πώς λειτουργεί το κάθε μέσο, ανάλογα με την ιδιοκτησία του. Ποιόν πολιτικό προβάλει, τι επιδιώκει, τι συμφέροντα εξυπηρετεί.
Το δράμα μας τα προηγούμενα χρόνια ήταν οτι η ενημέρωσή μας βρισκόταν στα χέρια του κάθε καναλαρχο- εκδότη που προσπαθούσε να μας περάσει τη δική του γραμμή και το δράμα τους είναι οτι πλέον η παραδοσιακή ενημέρωση παρακάμπτεται και κυριαρχεί ένα μέσο στο οποίο, σήμερα είσαι - αύριο δεν είσαι, ένα μέσο στο οποίο οι ισχυροί παίκτες είναι πολλοί. Βέβαια προσπαθούν και τα καταφέρνουν είναι η αλήθεια, αλλά πλέον η πίττα είναι μεγαλύτερη και όποιος ενδιαφέρεται βρίσκει όλες τις απόψεις. 


Παρακολουθώ τις πολιτικές εκπομπές συστηματικά, πραγματικά θεωρώ οτι ελάχιστοι έχουν πιάσει το vibe της κοινωνίας, ασχολούνται μόνο με το πώς θα αυξήσουν την τηλεθέασή τους, καλούν φωνακλάδες πολιτικάντηδες με στόχο να ξεκατινιαστούν μεταξύ τους, να μη γίνει συζήτηση, τα νούμερα να ανέβουν και τίποτε άλλο δε τους ενδιαφέρει. 
Αρκεί μόνο μία Δευτέρα να κάτσει κάποιος και να πάρει με τη σειρά τις πολιτικές εκπομπές για να δει το δράμα. Ξεκινάμε από Χατζηνικολάου, καμία έκπληξη δεν περιμένει τον τηλεθεατή. Οι ίδιοι και οι ίδιοι πολιτικοί τσακώνονται μεταξύ τους και συζητούν μόνο για το παρελθόν, σα να μη τους ενδιαφέρει το παρόν ή το μέλλον. Συζήτηση δε γίνεται, οι φωνές υπερτίθονται και καθίσταται αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τη συζήτηση. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην εκπομπή του Πρετεντέρη, μόνο που εκεί υπάρχουν λιγότεροι καλεσμένοι. Στη συνέχεια οι Φάκελοι είναι λίγο πιο κρύο concept αν και συνδυάζουν δημοσιογραφική έρευνα με συνεντεύξεις σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος από τις δυο προηγούμενες εκπομπές και τέλος το Netweek, που έχει διαφοροποιηθεί από άλλες εκπομπές, καλώντας και σοβαρό κόσμο ηπίων τόνων που προτιμά να συζητά και όχι να φωνάζει.


Γιατί ασχολούμαι θα μου πείτε; Γιατί πολύ απλά τίποτα δεν έχει αλλάξει σε αυτό τον κλάδο. Οι δυο μεγάλες πολιτικές εκπομπές το "Πρόσωπο με Πρόσωπο" και η "Ανατροπή", συνεχίζουν να προβάλουν τους ίδιους και τους ίδιους, να καλούν τις ίδιες καταθλιπτικές φυσιογνωμίες της Μεταπολίτευσης, δεν προβάλλουν κανένα καινούριο πρόσωπο και είμαι πεπεισμένη οτι η εμμονή τους αυτή, στοχεύει στην πλήρη απαξίωση του πολιτικού μας συστήματος. 
Με το κιάλι ψάχνουμε να βρούμε αξιόλογο βουλευτή ψαρεύοντας άρθρα ή τοποθετήσεις, μιάς και τα κανάλια έχουν αποφασίσει οτι θα καλούν μόνο δικούς τους και βρίσκουμε. Καθίστε και μετρήστε εμφανίσεις στελεχών κομμάτων σε κανάλια. Οι ίδιες και οι ίδιες μούρες. Η μόνη περίπτωση να προβάλλουν κάποιο νέο πρόσωπο είναι να αποφασίσουν οτι θα τον προωθήσουν.


Υπάρχουν και άλλες φωνές, υπάρχουν και άλλοι πολιτικοί. Μπορεί κανείς να μας εξηγήσει με πειστικό τρόπο γιατί δεν προβάλλονται από τα μεγάλα ιδιωτικά κανάλια;


Παρακολουθώντας κανείς εκπομπές και δελτία ειδήσεων καταλαβαίνει οτι η διαπλοκή είναι γερά ριζωμένη στον τόπο, την ώρα που συνεχίζουμε να μη ξέρουμε τι πληρώνει ο κάθε καναλάρχης στο κράτος για τις συχνότητες που χρησιμοποιεί. Την ώρα που ακούγονται διάφορα για τις άδειες των τηλεοπτικών σταθμών και ιστορίες κυκλοφορούν ως urban legends. 


Διαβάστε επίσης: Δύσκολοι καιροί για εκδότες


ΥΓ: Την εικόνα τη βρήκα στο blog Μάλλον Ακίνδυνος, οπου υπάρχει και πιο αναλυτικός χάρτης ιδιαίτερα χρήσιμος. Θα σας συνιστούσα να τον δείτε πολύ προσεκτικά, εδώ.

9 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Τα μπλέκεις λίγο. Συγχέεις την ημιμάθεια με την προπαγάνδα και την χειραγώγηση. Θα σου συνιστούσα να διαβάσεις αυτό και θα σου λυθούν πολλές απορίες

http://greekrider.blogspot.com/2009/08/blog-post_8656.html

Τσούγδω είπε...

@ Ανώνυμος

Πολύ ενδιαφέρον, μου κίνησε την περιέργεια!
Θεωρώ οτι υπάρχει άμεση σύνδεση.
Η ημιμάθεια είναι και αποτέλεσμα χειραγώγησης και προπαγάνδας. Όταν έχει μπροστά σου κάποιον που με ύφος νομπελίστα Οικονομικών σου λέει: Γιατί δεν κάνεις αυτό, έχει γίνει εκεί, γιατί δεν κάνεις εκείνο, είναι απλό... Τότε παρασύρεσαι υιοθετείς θέσεις και λογικές και δε μπαίνεις στον κόπο να ψάξεις.
Είναι κυρίως προσωπικό θέμα η ημιμάθεια, αλλά συνδέεται με πολλά. Με την ανάγκη του άλλου να μπορεί να τοποθετηθεί για τα πάντα, να κλέβει την παράσταση χωρίς να έχει γνώσεις σε βάθος....

Ανώνυμος είπε...

Κοίτα και αυτό http://techiechan.com/?p=1332

Τσούγδω είπε...

@ Ανώνυμος 1:16

Το διάβασα το απόγευμα και το βρήκα πολύ ενδιαφέρον! Μιάς και το παραθέσατε θα το λινκάρω.

Ανώνυμος είπε...

" H κοινη γνωμη δεν ειναι γνωμη , αλλα μια τεχνικως κατασκευαζομενη ιδεολογια εκαστοτε .Και κατασκευαζομενη παντα "εκ των ανω",ουδολως υφισταμενη προηγουμενως στα ευρυτερα στρωματα των κοινωνιων.
Η κοινη γνωμη προεκυψε μεσω των "ανθρωπινων δικαιωματων" και της "ελευθεριας εκφρασεως" κατα τα νεωτερα χρονια , οταν τα ιδεολογικα οικοδομηματα πιστεως εκλονισθηκαν και ο καθενας εγινε "ατομο" . Με την δικη του "γνωμη",φυσικα , και με την "ελευθερια" να την εκφραση . Ο γνωστος αφορισμος του Βολταιρου γινεται πλεον τοπος κοινος . Αλλα η "γνωμη" ειναι ενα πραγμα μετρησιμο και διαμορφωσιμο . Οποιος ξερει για ενα πραγμα λιγωτερα , ειναι υποχρεωμενος να υποταχθη σ' αυτον που ξερει περισσοτερα . Συνεπως ,αυτος που ξερει "τα πιο πολλα απ'ολους", ειναι αυτος που μπορει να καθοριση την "γνωμη" των αλλων.
Δεν ειναι λοιπον τυχαιο , οτι η μεγαλυτερη συγκεντρωση κεφαλαιων μετα την βιομηχανια οπλων παρατηρειται στα μεσα διαμορφωσεως της κοινης γνωμης."
προκειται για ενα μικρο αποσπασμα απο ενα βιβλιο .

Efthymos είπε...

Πολύ σωστή η ανάρτηση. Ειδικά η Ανατροπή του Πρετεντέρη, και κυρίως ο ίδιος ο δημοσιογράφος (ή αν αγαπάτε, θα δανειστώ τον αντιεξουσιαστικό όρο "δημοσιοκάφρος" που του πάει και γάντι) αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως κάτι που προσεγγίζει, αν δεν είναι κιόλας η Απόλυτη Αλήθεια". Το ίδιο και ο Πορτοσάλτε και τόσοι άλλοι έγκυροι.

Σε επίπεδο απλού κόσμου η ξερολίαση έχει χτυπήσει εσχάτως κόκκινο σε θέματα κρίσης και φυσικά των λύσεων. Ειδικά στον Αριστερό χώρο, που θέλει να πλασάρεται ως ο κατεξοχήν χώρος σκεπτόμενων ανθρώπων. Τρανό παράδειγμα η ωραία, αλλά ανεφάρμοστη ιδέα του Debtocracy που έκανε θραύση.

Η παραπληροφόρηση όμως και η ημιμάθεια βασιλεύουν κυρίως στην γνώση της ιστορίας, και αυτό έχει κακές συνέπειες σε πολλά επίπεδα.

Στο Ίδρυμα ψήφισα την Ελλάδα ως πατρίδα του πιο ηλίθιου και ελεγχόμενου έθνους στην Ευρώπη.

Δεν έχουν τυχαία τόσο πολύ κοινό ο Τράγκας και ο Χατζηνικολάου εσχάτως, πώς να το κάνουμε.

Τσούγδω είπε...

@ Ανώνυμος

Πολύ ενδιαφέρον το απόσπασμα αλλά υποθέτει οτι υπάρχει μόνο ένας που έχει τις περισσότερες γνώσεις, οπότε αυτός ο ένας μπορεί να διαμορφώσει όπως θέλει την κοινώ γνώμη. Γιατί εάν υπάρχουν περισσότεροι τότε "διαμορφώνεται" πιο αντικειμενικά. Εάν βέβαια οι διαμορφωτές εξυπηρετούν συμφέροντα, πόσο μάλλον κοινά συμφέροντα, εκεί εντοπίζεται το πρόβλημα.

@ Efthymos

Πιστεύω οτι ο κόσμος έχει αντιληφθεί πού βρισκόμαστε, απλά πολλοί έχουν επιλέξει να εθελοτυφλούν, να κάνουν οτι δεν καταλαβαίνουν και να ποντάρουν σε μία αβέβαια λύση και στο "ποτέ δεν ξέρεις".

Nikolas L είπε...

Αγαπητή Τσούγδω το μεγαλύτερο κακό δεν είναι απλά η ξερολίαση. Είναι η ηλίθια αίσθηση μεγαλείου αυτή που βλάπτει. Όλοι στην Ελλάδα θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε οι καλύτεροι, οπότε αισθανόμαστε άβολα να παραδεχθούμε ότι έχουμε άγνοια σε κάποιο θέμα. Εκπομπές που φιλοξένησαν διαννοούμενους που έθιξαν τα προβλήματα υπήρχαν και υπάρχουν - τρανό παράδειγμα σειρά εκπομπών "Στα άκρα". Αν μπορούσαμε να κρυφακούσουμε την ενδόμυχη σκέψη του τυχαίου ακροατή όταν ακούει τον Αλεξάκη θα είναι κάτι σαν: "Μπούρδες", "Που είναι ο Τσακ Νόρις?". Ο Παπαγιώργης, ο Φελέκης τα γράφουν τα χάλια μας εδω και πάρα πολλά χρόνια. Ποιός ασχολείται σοβαρά με αυτά που λένε? Όμως αυτούς που κολακεύουν τα πιο ταπεινά ένστικτα του "μέσου" Έλληνα, ο λαός τους δίνει 80άρια...

υγ1. Διαβάζω οικονομικές εφημερίδες πολλά χρόνια, τα νούμερα και οι αναλύσεις εκεί ήταν- δεν τα έκρυβε κανείς- διάθεση να τις διαβάσει κάποιος να'χε θα τα μάθαινε ( βεβαίως, οι Έλληνες την πετάγανε την εφημερίδα... κράταγαν μόνο το κομμάτι με τις τιμές των μετοχών). Ο μέσος χωριάτης στις ΗΠΑ ξέρει τις συνέπειες του δημόσιου ελλειμματος στην τσέπη του μακροπρόθεσμα, στην Ελλάδα των 11 αθλητικών εφημερίδων αυτά είναι ψιλά γράμματα.

υγ2.Δυστυχώς Τσούγδω, πισω από τις γραμμές του άρθρου υπάρχει η διάθεση υπεράσπισης του μέσου Έλληνα. Θα ήταν ενδιαφέρον να φτιάξεις ένα άρθρο μια ημέρα το οποίο να δείχνει τις πωλήσεις αθλητικών εφημερίδων, κουτσομπολίστικων εντύπων και οικονομικού τύπου την τελευταία δεκαετία. Θα εξηγούσε πολλά πράγματα..

υγ3. Λαζόπουλε "λαϊκέ βάρδε", ο Όμηρος Ευστρατιάδης είναι τουλάχιστον ειλικρινής..

Τσούγδω είπε...

@ Nikolas L.

Δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια. Η πλειοψηφία δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να ακούσει τέτοιες φωνές, δεν την ενδιέφερε να παρακολουθεί την πορεία της Ελληνικής οικονομίας παρά μόνο των μετοχών της...

Λουζόμαστε σε μεγάλο βαθμό την αδιαφορία μας.

Ως προς το ΥΓ2 πάντως, τα Οικονομικά είναι δύσκολο σπορ με περίπλοκους όρους, κατανοώ γιατί δεν αγοράζει η πλειοψηφία οικονομικές εφημερίδες ή γιατί δεν τις διάβαζε.