26 Αυγούστου 2013

Κάτι γίνεται λάθος στη συζήτηση για την κεντροαριστερά

Από την εποχή που άρχισε να κατρακυλάει το ΠΑΣΟΚ και να μετατοπίζεται ο κυρίαρχος μη δεξιός πόλος αριστερότερα στο πολιτικό φάσμα, έχουν αρχίσει αναλύσεις επι αναλύσεων για το μέλλον της κεντροαριστεράς. Κάποιες εφημερίδες μάλιστα κάνουν κατά καιρούς αφιερώματα στο θέμα.
Στην αρχή εκεί γύρω στο 2011-2012, είχε ενδιαφέρον. Κάποιες απόψεις/προτάσεις ακουγόντουσαν για πρώτη φορά, υπήρχε μεγάλη διάθεση αυτοκριτικής από όσους δεν ενεπλάκησαν ποτέ ουσιαστικά στην διακυβέρνηση της χώρας και φυσικά όσοι ενεπλάκησαν φρόντισαν να υπενθυμίσουν τα επιτεύγματα και τις θέσεις τους, χωρίς φυσικά να κάνουν έστω και για τα μάτια του κόσμου την αυτοκριτική τους.

Η αρθρογραφία και οι ατέρμονες συζητήσεις όμως χωρίς να υπάρχει καμία ουσιαστική εξέλιξη, άρχισαν να κουράζουν και το ανησυχητικό είναι οτι άρχισαν να κουράζουν και ανθρώπους με ζωηρό ενδιαφέρον και αγωνία για το μέλλον της κεντροαριστεράς. Τα δε άρθρα που σχετίζονται με το θέμα έχουν καταντήσει πια ανέκδοτο, καθώς μονότονα επαναλαμβάνουν τα ίδια πράγματα, ενώ έχουν πληθύνει επικίνδυνα.

Ίσως για την ανησυχητική στασιμότητα που παρατηρείται στα χωράφια της κεντροαριστεράς παρά τις συνεχείς ζυμώσεις, να φταίει το γεγονός οτι στην πραγματικότητα οι μόνοι που ενδιαφέρονται για το μέλλον της κεντροαριστεράς είναι όσοι ενδιαφερόντουσαν σταθερά χρόνια τώρα. Στη συζήτηση δεν έχουν ενταχθεί παρά ελάχιστοι. Όλα τα χρόνια οι ίδιοι άνθρωποι, με τις ίδιες πάνω κάτω ιδέες και τις κλασσικές αιώνιες διαφωνίες...

Το βασικό ερώτημα που θα έπρεπε να προβληματίζει τους αγωνιούντες για την κεντροαριστερά, είναι για ποιό λόγο δεν υπάρχει γενικευμένο ενδιαφέρον στην κοινωνία για τις εξελίξεις στον χώρο της κεντροαριστεράς, για ποιό λόγο στη συζήτηση συμμετέχουν οι ίδιοι και οι ίδιοι, ενώ παρά τις διάφορες ομάδες και πρωτοβουλίες που ξεπηδούν σαν τα μανιτάρια καμία δεν έχει καταφέρει να ξεχωρίσει και να συσπειρώσει.

Ίσως να γίνεται κάτι λάθος στον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται η συζήτηση. Ίσως να πρέπει πρώτα να εξηγηθεί για ποιό λόγο είναι ζωτικής σημασίας να υπάρχει ισχυρή κεντροαριστερά και φυσικά να εξηγηθεί τι είναι πια αυτή η κεντροαριστερά. Τι σημαίνει πρακτικά κάποιος να μην είναι νέτα σκέτα αριστερός; Τι οδηγεί στην αναγκαιότητα να υπάρχει και αυτό το "κέντρο" που εξομαλύνει τα πράγματα και κρυφοκοιτάει και προς τα δεξιά; Τι διαφοροποιεί έναν κεντροαριστερό από έναν κεντροδεξιό και τις τους εμποδίζει να συνεργαστούν; Τι πρεσβεύει σε κάθε τομέα κάποιος ο οποίος χαρακτηρίζεται κεντροαριστερός; Αυτονόητα πράγματα θα μου πουν κάποιοι, και στη συνέχεια θα συνεχίσουν να αναρωτιούνται τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε.

Υπάρχει κατά την άποψή μου λοιπόν μία συζήτηση δομική που προηγείται συζητήσεων όπως ποιός θα ηγηθεί, πού θα βρούμε 100 Μπουτάρηδες, που προηγείται μέχρι και της συζήτησης για το εθνικό σχέδιο εξόδου από την κρίση. Μία συζήτηση που θα προσελκύσει κόσμο που θα δείξει γιατί είναι σημαντικό να υπάρχει ισχυρή κεντροαριστερά, γιατί να προτιμήσει κανείς έναν νέο σχηματισμό που λογικά θα δημιουργηθεί, από την Σαμαρική δεξιά, την παιδική χαρά του ΣΥΡΙΖΑ, ή ας πούμε το κόμμα της Δράσης.

Θα πρέπει επίσης να εξηγηθεί τι ακριβώς έκανε λάθος το βασικό κόμμα το οποίο μονοπωλούσε τον χώρο της κεντροαριστεράς χρόνια τώρα, το ΠΑΣΟΚ και από τις εμπειρίες να χτιστεί μία νέα κεντροαριστερά.

Η συζήτηση για το τι πήγε λάθος με το ΠΑΣΟΚ θεωρώ οτι είναι απαραίτητο να ενταχθεί σε μία συζήτηση για την κεντροαριστερά. Η δαιμονοποίηση του ΠΑΣΟΚ της περιόδου από το 1980 και μετά, η χρήση της έκφρασης "πασοκική νοοτροπία" που θεωρητικά συμπυκνώνει όλα τα δεινά της Μεταπολίτευσης και θεωρείται οτι είναι φωλιασμένη σε όποιον έχει ψηφίσει έστω και μία φορά ΠΑΣΟΚ, άρα είναι πασόκος, άρα θεωρητικά μπορεί να επιμολύνει κάθε νέα προσπάθεια, έχει προξενήσει τεράστιες βλάβες στον χώρο της κεντροαριστεράς. Αφού το ΠΑΣΟΚ ήταν κεντροαριστερό κόμμα και είναι υπεύθυνο για όλα τα δεινά και οι πασόκοι επίσης, γιατί να πρέπει να υπάρχει ένας ισχυρός πόλος στην κεντροαριστερά; Ποιός κατήγορος του παλαιο και νεοπασοκ που άγχεται για το μέλλον της κεντροαριστεράς μπορεί να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση;

Μήπως δεν είναι ουσιαστικά η αναβίωση της κεντροαριστεράς που θέλουν κάποιοι αλλά η δημιουργία ενός φιλελεύθερου κεντροδεξιού κόμματος που θα βαφτιστεί κεντροαριστερό για να έχει τα αριστερά του άλλοθι και παράλληλα να τσιμπήσει και καμία ψήφο από κανέναν πρώην πασόκο τον οποίο κατά τα άλλα αποτάσσεται;


Η ταύτιση όλων των δεινών με το ΠΑΣΟΚ δεν θεωρώ οτι είναι τυχαία και πιστεύω βαθιά οτι είχε και έχει στόχο την αποδυνάμωση της κεντροαριστεράς ως μέρος του πολιτικού φάσματος. Δεν είναι τυχαίο ας πούμε, οτι για να απαξιώσουν τον ΣΥΡΙΖΑ από τη δεξιά μεριά αλλά και εξ' αριστερών του, να δείξουν οτι δεν έχει να κομίσει τίποτα το καινούριο, δεν αναφέρονται στην ένδοια επιχειρημάτων αλλά στο οτι έχει γεμίσει "πασόκους" κάτι το οποίο αδυνατώ να καταλάβω γιατί είναι κακό.

Στη δε Νέα Δημοκρατία όταν once in a blue moon θυμούνται να κάνουν αυτοκριτική, το μόνο που λένε είναι οτι η ΝΔ μετεξελίχθηκε σε ΠΑΣΟΚ (ΠΑΣΟΚ = καρκίνωμα) και αυτό ήταν το λάθος της.

Το ΠΑΣΟΚ είναι πια εκτός παιχνιδιού, έχει συρρικνωθεί απόλυτα, έχει κλείσει προς το παρόν έναν κύκλο άρα μπορεί να "μελετηθεί" και να πάψει πια να κανιβαλίζεται. Γιατί αν η συζήτηση για την κεντροαριστερά έχει κουράσει μία, η συζήτηση για την πασοκική νοοτροπία και το κακό ΠΑΣΟΚ που διόριζε έχει κουράσει δέκα.

ΥΓ: Αν διακρίνετε ψήγματα συμπάθειας για το ΠΑΣΟΚ, διευκρινίζω οτι δεν αναφέρομαι στο ΠΑΣΟΚ του κ. Βενιζέλου.

10 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Χωρίς υπεράσπιση του διαχρονικού πασοκ, του ανδρέα, του σημίτη, του γαπ δεν υπάρχει κεντροαριστερά. Αυτά είναι στοιχειώδη. Όλα τα υπόλοιπα είναι λόγια. Και αυτό δεν μπορεί να το κάνει παρά ο γαπ στην παρούσα φάση. Ο ββ επέλεξε τη στρατηγική του "συγγνώμη" και του "σάπιου κόμματος". Αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος του. Όσο για τους άλλους είναι ελάχιστα μεγέθη.

Τσούγδω είπε...

@ Ανώνυμος

Δεν μιλάμε για υπεράσπιση, σε αυτό διαφωνώ, μιλάμε για "μελέτη" και μη απαξίωση (που είναι της μοδός).
Το κόμμα ήταν και είναι σάπιο, έπρεπε από καιρό να είχαν καταγγελθεί τα κακώς κείμενα. Αλλά άλλο το να κάνει κανείς τέτοιες διαπιστώσεις και άλλο να παίζει το παιχνίδι της δεξιάς και των ακροαριστερών που θέλουν να εξαφανίσουν το κέντρο.

Ανώνυμος είπε...

Εγω παντως δηλωνω Κεντρωος (σε καμια περιπτωση αριστερος) απο τοτε που ψηφισα για πρωτη φορα ΟΧΙ στο δημοψηφισμα της Χουντας. Το σημερινο Πασοκ δεν με στεγαζει επισης σε καμια περιπτωση αρα ειμαι πολιτικα αστεγος στα γεραματα. Ειμαι δε σταθερα με τον ''προδοτη'' ΓΑΠ και σε οποιον αρεσω.

Ανώνυμος είπε...

Συζήτηση για την Κεντροαριστερα χωρίς το ΣΥΡΙΖΑ, νομίζω οτι δε γίνεται. Το "παιδική χαρα" είναι πολύ απαξιωτικό, είναι ενα κόμμα που ξαφνικά απο το 4% έγινε αξιωματικη αντιπολιτευση, σταδιακα βρίσκει το βηματισμό του. Δηλαδη για τη σημερινη ΝΔ που έκανε πρόεδρο και Πρωθυπουργό το Σαμαρα και επέστρεψε η Ντόρα, τι πρέπει να πούμε;

Την Κεντροαριστερα αυτη τη στιγμή διάφορες συζητησεις,περι Ευρώπης, Ευρωπαισμού κ.α δεν τη βοηθάνε. Κανείς δε διαφωνεί με την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικά (ακόμα και το ΚΚΕ) αλλα διαφωνούν με τη συγκεκριμένη ΕΕκαι όπως έχει εξελιχθεί, ισως είναι κατι ανεφικτό προς τοπαρόν.
Σε καθε περιπτωση αυτο που θα πρέπει να απασχολεί κάθε κόμμα είναι το πως θα βγεί η Ελλάδα απο την κρίση.

Φωνές που απαξιώνουν συνολικά τους εργαζόμενους και κοινωνικές ομάδες
(Πάγκαλος, Λοβέρδος,Διαμαντοπούλου, Μόσιαλος κ.α) επίσης δε βοηθάνε,αποτελωντας και νερο στο μύλο της ΧΑ.

Κατα τη γνωμη μου το ΠΑΣΟΚ απο το 1996 και μετα έχει χάσει το βηματισμό του, με αποτέλεσμα σταδιακα να φτασει τελικα στο όριο εισόδου της Βουλής. Ουδέποτε υπήρξε σοσιαλοδημοκρατικό κόμμα στα πρότυπα των αντίστοιχων κομματων στην Ευρώπη

Ανώνυμος είπε...

Τέλος, θεωρείτε οτι η Δράση ανήκει στην Κεντροαριστερά;

Ανώνυμος είπε...

θα μου επιτρέψεις να επιμείνω στον όρο "υπεράσπιση". αυτό δεν σημαίνει ότι δεν "μελετάς" και δεν αναγνωρίζεις λάθη. σημαίνει όμως ότι αναδεικνύεις τα θετικά της γενικότερης πορείας σου. να βάζεις δηλαδή θετικό πρόσημο στην ύπαρξή σου. διαφορετικά αυτοκτονείς...
είναι ευρύτερα αυτό που λένε για τη μεταπολίτευση. ο ραγκούσης για παράδειγμα συνηθίζει να μιλά για τη "σκοτεινή πλευρά" της μεταπολίτευσης. εγώ νομίζω ότι για να κερδίσει ζωτικό χώρο η κεντροαριστερά οφείλει να μιλήσει κυρίως για τη φωτεινή της και να την υπερασπιστεί. διαφορετικά θύμα της κρίσης δεν θα είναι μόνο το πασοκ, αλλά η μεταπολίτευση, δηλαδή η ομαλότερη και μακροβιότερη περίοδος δημοκρατίας και ευημερίας που γνώρισε αυτός ο τόπος από την ίδρυση του ελληνικού κράτους. και το πασοκ συνέβαλε καθοριστικά σε αυτό. ακόμη και το πως διαχειρίστηκε τη χρεωκοπία που μας κληροδότησε η τραγική περίοδος 2004-2009 οφείλει να αποτελεί ζήτημα περηφάνιας και όχι συγγνώμης...
τέλος πάντων, αυτό πιστεύω. και επιμένω ότι χωρίς αυτό κεντροαριστερά δεν μπορεί να υπάρξει.
είναι αυτό που λέει ο λαός "αν δεν υποστηρίξεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει"!
όσο για τα περί "σάπιου κόμματος", το πασοκ υπήρξε μεγάλο κόμμα άσκησης εξουσίας και παρουσίασε πολλά αρνητικά φαινόμενα. δεν νομίζω όμως ότι διέφερε ως προς τα αρνητικά του χαρακτηριστικά από τη νδ ή από αντίστοιχα κόμματα εξουσίας στην ευρώπη. δεν σημαίνει ότι δεν είχε πολύ σοβαρά προβλήματα. ωστόσο, αυτά τα αντιμετωπίζεις. δεν γειώνεις ένα ολόκληρο κόμμα και τον κόσμο του. το πιο άθλιο απ` όσα έκανε και κάνει ο βενιζέλος σε σχέση με το πασοκ είναι αυτή η ανιστόρητη μπαρούφα περί του "κακού" πασοκ που πήγε στο συριζα και του "καλού" που πήγε...πού αλήθεια; στο πουθενά...
φτάνει λοιπόν ο αυτοεξευτελισμός: υπεράσπιση της ιστορικής και διαχρονικής πορείας της παράταξης που εξέφρασε το πασοκ και πρόταση για το μέλλον. χωρίς αυτά ... θα τα λέμε στα μπλογκ.

Ανώνυμος είπε...

Εύλογος ο προβληματισμος και τα ερωτηματα που θετεις για την κεντροαριστερα ,Τσουγδω,αλλα δεν ξερω αν τελικα καταληγει αυτη η συζήτηση καπου, στην Ελλαδα οπως ειναι σημερα ¨κουρασμένη¨απο τα μνημονια.Αν μου επιτρεπεις να επεκτείνω λιγο τη συζήτηση .Να δουμε δλδ το ρολο της κεντροαριστρας,τι πρεσβευει σημερα,μεσα στο περιβαλλον αυτο ,πολυ ωραιο ναι,αλλα,ακομη και αν το βρουμε ή το βρουνε τελος παντων και συσπειρώσουν και τον κόσμο γυρω του...τι δυνατοτητες εχει να εφαρμοσει αυτα που θα καταληξουμε οτι υπηρετει;Για χρονια δυστυχως θα ακολουθει αποφασεις απο εξω οντας αδυναμη εως πολυ αδυναμη.Λειπει και η ισχυρη προσωπικοτητα(π.χ. ενας Ανδρεας ή σκομη και η ισχυρη Ελλαδα οπως ελεγε και ενας πρωην πρωθυπουργος )Αυτο δε σημαινει οτι η προσπαθεια πρεπει να σταματησει.Οχι.Πρεπει να συνεχιστει αλλα ειναι κατα την αποψη μου απο δύσκολο εως αδυνατο. Ακομη και να δωσει ελπιδα και οραμα στους πολιτες θα κληθει να αντιμετωπισει ισχυρα συμφέροντα που θα θιγονται γιατι δεν μπορω να φανταστω πως αλλιως θα ειναι μια τετοια Κεντροαριστερα και μιλαω για την εγχωρια διαπλοκη (ΜΜΕ,εργολαβους δημοσιων εργων και λοιπους)αλλα ακομη μιλαω και για ολους αυτους τους ευνοημενους - βολεμενους του μεχρι σημερα συστηματος που λογω της κρίσης ξεβολευτηκαν και ειναι πλεον τα αυτια τους ανοιχτα να δεχτουν οποια αποψη υποστηριζει οτι για ολα φταινε οι κακοι ξενοι που θελουν το κακο μας και οι προδοτες πολιτικοι που φαγαν τα λεφτα μας.Αυτη η κεντροαριστερα λοιπον θα πρεπει να κανει ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ μεταρυθμισεις και οχι γιαλαντζι για τα ματια αρα, θα πρεπει να σπασει αυγα.Χωρις να θεωρησεις οτι παρελθοντολογω ή οτι κολλαω με προσωπα ειχε την ευκαιρια η Ελλαδα το 2009 να το κανει αυτο με την κυβερνηση ΓΑΠ.Δεν ειναι τυχαιο ,οτι μεταρυθμισεις ουσιας εγιναν τα τελευταια τρια χρονια εγιναν τοτε.Ο ΓΑΠ εφυγε η ευκαιρια χαθηκε.Θα εχουμε αλλη ευκαιρια;.δεν ξερω.Οταν ακομη και σημερα μας απασχολει αν τελικα το 2009 ¨φουσκωθηκε¨η οχι το ελλειμα; παρολο που η δικαιοσυνη αποφανθηκε οτι δε συνεβη κατι τετοιο ουτε υπηρχε μαγειρεμα των στοιχειων, το αντιθετο μαλιστα,καναλια δινουν βημα σε απιθανους που υποστηριζουν(βλ. Γεωργαντα) τα απιθανα με επιχειρηματολογια αστεια του τυπου ¨πως ειναι δυνατον η ανακριτρια να δικαιωνει τους Παπανδρεου και Παπακωνσταντινου"Και καθε φορα,να εισαι σιγουρη που θα υπαρχει η πιθανοτητα να γινει κατι καλο που να μας παει μπροστα θα υπαρχουν αυτοι που θα το φρεναρουν με καθε μεσο.Μονη ελπιδα;το ¨μη αναμενομενο¨Καποιος ή καποιο γεγονος ν αλλαξει την κατασταση και να δημιουργηθει αυτο που θα δωσει ελπιδα για κατι που θα μας τραβηξει μπροστα.Τι μπορει να ειναι αυτο;.Δεν ξερω.Μονο ελπιζω.Αγγελος

Ευάγγελος είπε...

"Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες κεντροαριστερά
ή κάτι παρόμοιο μην περιμένετε προς το παρόν να φανεί στον ορίζοντα. Καλή είναι η συζήτηση και αγχολυτική, αλλά επειδή μεταρρυθμίσεις χωρίς λεφτά δεν γίνονται κι επειδή η εποχή Σημίτη πέρασε ανεπιστρεπτί –κάποιοι, μάλιστα, δεν θέλουν ούτε να τη θυμούνται– ας προετοιμαζόμαστε ως τις επόμενες εκλογές να βιώσουμε την αναβίωση του κεντροδεξιού comeback υπό τον Αντώνη Σαμαρά, απολαμβάνοντας τη θυελλώδη –πλην εικονική– αναμέτρησή του με τον δημοσκοπικό του αντίπαλο, Αλέξη Τσίπρα.


Aυτό το story μπορεί να μην είναι success, αλλά δεν θέλει –προς το παρόν– για να στηθεί έξοδα και λεφτά, οι «δεξιοί» ξέρουν καλά τι πάει να πει συντήρηση, ξέρουν να μένουν ενωμένοι και να κάνουν υπομονή. Ξέρουν να επιβιώνουν, αντί να ξεκατινιάζονται και να μαλώνουν ποιος θα πρωτογίνει αρχηγός".

Μαζεστίξ είπε...

Πριν οριστεί τι είναι κεντροαριστερά, πρέπει να οριστεί τί είναι αριστερά και τί δεξιά στις μέρες μας και επομένως διά του συμβιβασμού να οριστεί και τι είναι κέντρο.

Με την παρούσα χρήση των όρων, αριστερός μοιάζει να είναι ο υπερασπιστής του δημοσίου τομεά και του απερχόμενου κοινωνικού status quo, κεντρώος ο ακραιφνής νεοφιλελεύθερος με κάποιες κοινωνικά φιλελεύθερες απόψεις, και δεξιός ο επίσης ακραιφνής ενοφιλελεύθερος με κοινωνικά συντηρητικές απόψεις.

Στην πραγματικότητα έχει καταργηθεί η ευθεία γραμμή που κάποτε λειτουργούσε ως άξονας ιδεολογικής τοποθέτησης.
Διότι απλούστατα πλάι στον οριζόντιο άξονα Χ όπου τοποθετείται κανείς με βάση την τοποθέτησή του σε κοινωνικά θέματα, έχει προστεθεί και ο κάθετος άξονας Ψ όπου τοποθετείται κανείς με βάση τα ευρω-οικονομικά θέματα.

Δείτε σχετικά έναν πολιτικό χάρτη εδώ: http://www.politicalmap.gr/about.php

Μιλάμε λοιπόν για κεντροαριστερά, κεντροδεξιά, αριστερά, δεξιά κλπ με όρους που πιθανότατα δεν αντιστοιχούν στη σημερινή πραγματικότητα και στις σημερινές ιδεολογικές ανάγκες.

Αν θέλετε τη γνώμη μου, δεν είναι πλέον δόκιμη η χρήση των όρων "αριστερά, δεξιά, κέντρο", αλλά η χρήση των συγκεκριμένων σχηματοποιημένων κοινωνικοπολιτικών αξιακοϊδεολογικών προτύπων, όπως σοσιαλδημοκρατία, νεοφιλελευθερισμός, δημοκρατικός σοσιαλισμός, ευρωκομμουνισμός, φασισμός κλπ.
Και αντιστοίχως να δημιουργηθούν ή να μετεξελιχθούν τα ήδη υπάρχοντα κόμματα σε φορείς συγκεκριμένων ιδεολογικών προτάσεων, πέρα από τα χαοτικά "αριστερά-κέντρο-δεξιά"

firiki2010.wordpress.com είπε...

Σωστά το θέτεις. Πρώτα πρέπει να βρεθεί ποιο είναι το περιεχόμενο της καινούργιας(;) "Κεντροαριστεράς" και μετά τα υπόλοιπα. Θεωρητικά . Γιατί στην Ελλάδα της λατρείας ή του μίσους προς τα πρόσωπα (χαρακτηριστικό αυτό που αναφέρεις περί μη συμπάθειας προς "το ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου") δεν έχουμε πρόβλημα (νομίζουμε) να βάλουμε "το κάρο μπροστά από τα βόδια"
Οσο για το ερώτημα " ...Αφού το ΠΑΣΟΚ ήταν κεντροαριστερό κόμμα και είναι υπεύθυνο για όλα τα δεινά και οι πασόκοι επίσης, γιατί να πρέπει να υπάρχει ένας ισχυρός πόλος στην κεντροαριστερά;..." η απάντηση είναι σχετικά απλή : Το ΠΑΣΟΚ είχε πέραν του "κεντροαριστερού" και άλλα χαρακτηριστικά διόλου κολακευτικά που εν μέρει ακύρωναν ακόμα και τον κεντροαριστερό του χαρακτήρα και από τα οποία θα πρέπει να απαλλαγεί στο βαθμό που θέλει η ύπαρξη του να έχει κάποια χρησιμότητα.