Έι "μεταρρυθμιστή", σου έπεσε η κοινωνία!

"Δεν διαπραγματευτήκαμε καθόλου/ διαπραγματευτήκαμε όσο μπορούσαμε/ δεν είχαμε κανένα σχέδιο/ οι προτάσεις της ελληνικής πλευράς δεν έγιναν δεκτές/ δόθηκε μάχη/ κάναμε πίσω σε όλες τις απαιτήσεις της τρόικας/ δεν υπήρχαν κόκκινες γραμμές/ μας εκβιάζουν και τους εκβιάζουμε/ υπάρχουν περιθώρια για επαναδιαπραγμάτευση/ επαναδιαπραγμάτευση το νέο πετυχημένο σύντομο ανέκδοτο...."

...Ο καθένας έχει την εκτίμησή του για το τι ακριβώς συμβαίνει και για το πώς κινήθηκε και συνεχίζει να κινείται η ελληνική πλευρά στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές μας. Υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικές απόψεις που τις πλείστες των περιπτώσεων δεν βασίζονται σε πληροφορίες, καθώς κανείς δεν αισθάνθηκε ούτε στιγμή την ανάγκη να ενημερώσει αναλυτικά τους πολίτες για τα θέματα που υπήρχαν πάνω στο τραπέζι, για τα ζητήματα που άνοιγαν και για το όποιο σχέδιο κατέθεσε η Ελληνική πλευρά. Οι περισσότεροι έχουμε πλέον πειστεί οτι δεν υπήρχε σχέδιο, παρά μόνο αποδεχόμασταν ή απορρίπταμε προτάσεις της τρόικας, που δεν είχε στην αρχή τουλάχιστον πλήρη εικόνα για τα προβλήματα της Ελληνικής δημόσιας διοίκησης και για τις.... εθνικές μας ιδιαιτερότητες που μας κατέστησαν ξεχωριστή περίπτωση. Η χώρα που σώζεται κάθε μήνα και κάθε δεύτερη βδομάδα βρίσκεται λίγο πριν την (άτακτη) χρεοκοπία...

Οι τοποθετήσεις Ελλήνων και ξένων αναλυτών, πολιτικών και πολιτών που λένε οτι η χώρα χρειάζεται να αναμορφωθεί ριζικά και πρέπει να αρχίσει να αλλάζει η δημόσια διοίκηση, να γίνει λειτουργικό το ξεχαρβαλωμένο κράτος, να υπάρξει εξορθολογισμός δαπανών, αξιολόγηση παντού, άρση της μονιμότητας και εξυγίανση, ενώ τον τελευταίο καιρό αναφέρονται αόριστα αλλά με ένταση στην ανάπτυξη που πρέπει να έρθει, έχουν καταντήσει σχεδόν βαρετές. Εύκολα στα λόγια δύσκολα στην πράξη, καθώς υπάρχει ένα μεγάλο μέρος συμπολιτών μας που μπορεί θεωρητικά να συμφωνούν, αλλά φυσικά μόνο όταν έχει να κάνει με τον γείτονα...

Για να προχωρήσει μία αλλαγή σε έναν τομέα ή μία ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση είναι απαραίτητο να υπάρχει κοινωνική συναίνεση και ει δυνατόν να υπάρχει καταγεγραμμένη η στήριξη της πλειοψηφίας (μέσω δημοψηφίσματος ή της υπερψήφισης σαφούς προεκλογικού προγράμματος) ενώ οι πολίτες θα πρέπει και με ευθύνη της πολιτείας να ενδιαφερθούν και να κινητοποιηθούν ώστε να συμμετέχουν, να καταθέσουν προτάσεις, να θέλουν να γίνουν οι ίδιοι μέρος της αλλαγής.

Υπάρχουν περιπτώσεις που γίνεται μία αλλαγή απλά για να γίνει, δεν αποτελεί κοινή πεποίθηση οτι κάτι στον τάδε τομέα πρέπει να αλλάξει, ενώ οι πολίτες δεν ενημερώνονται καν για το τι είναι αυτό που επιχειρείται να διορθωθεί ή να βελτιωθεί. Όταν μία μεταρρύθμιση αποτελέσει απαίτηση όλων των πολιτών, όταν όλοι ενδιαφερθούν να καταθέσουν την πρότασή τους, όταν η πολιτεία καταστήσει τον διάλογο θελκτικό, όταν ενδιαφερθεί να ενημερώσει διεξοδικά για τα προβλήματα και τους λόγους που πρέπει να γίνουν αλλαγές σε έναν συγκεκριμένο τομέα, όταν καλέσει τον πολίτη να ενεργοποιηθεί, να καταθέσει ο ίδιος τους προβληματισμούς του, όταν δείξει οτι δεν κάνει μία μεταρρύθμιση για να "εκδικηθεί" ομάδα πολιτών, όταν συνομιλήσει μαζί τους χωρίς να φαίνεται οτι τους αντιμετωπίζει σαν αντιπάλους, σαν εμπόδια, τότε θα καταφέρει να περάσει μία μεταρρύθμιση που όλη η κοινωνία θα καλωσορίσει.

Δεν πρέπει όλοι όσοι πάσχουν τον τελευταίο καιρό από ... μεταρρυθμιστικό πυρετό, στα λόγια φυσικά και σκέφτονται οτι πρέπει να ανοίξουν όλα τα ζητήματα μαζί, να αμελούν οτι αυτές οι μεταρρυθμίσεις σχεδιάζονται για να εφαρμοστούν σε μία κοινωνία που βράζει, όπου η κάθε θιγόμενη ομάδα με το να τα φορτώσει όλα στο Μνημόνιο, να φωνάξει οτι όλα αυτά είναι αντιλαϊκά και οτι εξυπηρετούν τους δανειστές μας, θα εξασφαλίσει αυτόματα τη στήριξη μεγάλου μέρους πολιτών και την επ' αόριστον αναστολή εφαρμογής της εκάστοτε μεταρρύθμισης.

Γενικά πάντως δίνεται η εντύπωση οτι η κοινωνία έχει αφεθεί στο έλεός της...
Δεν βλέπω να καταναλώνεται φαιά ουσία για το πώς θα μπορέσει να υπάρξει "κοινωνική εκτόνωση" και να γίνεται brainstorming για το πώς θα μπορέσουν να ενισχυθούν όχι κατ' ανάγκην οικονομικά, άνθρωποι που έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την κρίση και τη διαχείρισή της. Εικόνες αστέγων, ανθρώπων που ψάχνουν στα σκουπίδια για φαΐ, τεράστιες ουρές στα συσσίτια, είναι το αποτέλεσμα της αναποτελεσματικότητας των πολιτικών, του μείγματος πολιτικής που ακολουθήθηκε και της πλήρους εγκατάλειψης του κοινωνικού κράτους. Είναι σαν να υπάρχει πλήρης αδιαφορία ή να το πω καλύτερα, αμηχανία της πολιτείας, αλλά και σκεπτόμενων υπεράνω πολιτών που μόνο στο πολιτικό σύστημα ξέρουν να τα φορτώνουν, μπροστά στη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται, σαν να σηκώνουν τα χέρια ψηλά και να σκέφτονται οτι ΟΚ η κοινωνία θα ... αυτορρυθμιστεί όπως και κάνει. Δεν θα κουραστώ να φωνάζω οτι αυτό είναι έγκλημα.

Παράλληλα με την ομάδα των ανθρώπων που ασχολούνται νυχθημερόν με το psi, με το πώς θα διασωθούν οι τράπεζες, άρα και οι καταθέσεις μας και με το να ψάλλουν δεήσεις για να έρθει ανάπτυξη, θα έπρεπε να υπάρχει και μία ομάδα, μία task force ελληνικού τύπου που να ασχολείται με το πώς θα εξασφαλιστούν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για άτυχους συμπολίτες μας που ζουν σε εξευτελιστικές συνθήκες, χωρίς απαραίτητα αυτό να σημαίνει κατασπατάληση χρημάτων. Το να κλείνει τα μάτια το κράτος και να ποντάρει σε δίκτυα αλληλεγγύης δεν είναι η λύση. Το να επιδοτεί την εκκλησία για να κάνει η ίδια τη δουλειά του, επίσης.

Τι έχεις ρε κράτος αναξιοποίητο; τι κάθεται και ρημάζει; Αξιοποίησέ το να πάρει ο διάολος πια! Έχεις κτήρια έρημα, δώσ' τα να μείνουν οι άστεγοι, ζήτα από πολίτες να σου διαθέσουν ράντσα, παλιά κρεβάτια ή ό,τι άλλο. Έχει εκτάσεις, δώσε σε κανέναν να καλλιεργήσει, όπως για παράδειγμα έκανε ο Δήμος Λάρισας με τον δημοτικό λαχανόκηπο (εδώ). Τόσα μπορούν να γίνουν και όμως δεν κάθεται ένας που να έχει τη γνώση και την πλήρη εικόνα να ασχοληθεί με αυτό. Έχουν δίκιο όσοι τόσο καιρό κραυγάζουν οτι δεν έχει νόημα να σωθεί η χώρα χωρίς να σωθούν οι κάτοικοί της, ούτε έχει νόημα να σωθεί η χώρα αν είναι να ερημώσει από ηλικίες 18-40 και αυτό δεν είναι λαϊκισμός.

Το αστείο με την όλη υπόθεση, είναι οτι μεταρρυθμίσεις δεν γίνονται, τουλάχιστον όμως συζητιούνται, αυτό που δεν συζητιέται καθόλου είναι τρόποι ανακούφισης συμπολιτών μας  που πραγματικά υποφέρουν έχοντας χάσει τα πάντα, λες και έχουμε αποδεχτεί όλοι σιωπηλά οτι αποτελούν παράπλευρες απώλειες. Οι τρόποι ανακούφισης όταν λεφτά δεν υπάρχουν, δεν είναι φυσικά τα επιδόματα, γι' αυτό χρειάζεται σχεδιασμός και ενασχόληση, δεν είναι ένα θέμα που λύνεται με το να εξοικονομήσει το κράτος χρήματα από μία ενδεχόμενη νέα έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης όπως μας έχει συνηθίσει. Ένα παροδικό επίδομα δε θα λύσει ούτε τα προβλήματα των αστέγων, ούτε τα προβλήματα των ανέργων.

Φοβάμαι οτι τώρα που συνειδητοποιεί το πολιτικό σύστημα και ειδικά τα κόμματα που επέλεξαν να στηρίξουν την ύστατη προσπάθεια (βλέπε Μνημόνιο 2) οτι πρέπει να αρχίσουν να γίνονται αλλαγές με φρενήρεις ρυθμούς, η κοινωνία θα εγκαταλειφθεί πλήρως και θα αφήσουν την καταπολέμηση των ανισοτήτων και των τριτοκοσμικών καταστάσεων για ... μετά. Δεν υπάρχουν όμως περιθώρια για κάτι τέτοιο. Μεταρρυθμίσεις και προστασία των θιγόμενων κοινωνικών ομάδων πρέπει να εξελίσσονται παράλληλα.

Μετά αναρωτιούνται κάποιοι πώς γίνεται να κάνουν party τα άκρα, εγκαταλείπεις το κοινωνικό κράτος και δεν ενδιαφέρεσαι για την κοινωνία; τότε και αυτή πολύ ωραία εγκαταλείπει το κέντρο και βρίσκει καταφύγιο στην φιλόξενη αγκαλιά των άκρων. Φίλε "μεταρρυθμιστή", εφόσον έχεις την κοινωνία χεσμένη, μην απορείς μετά γιατί δεν γουστάρει τις μεταρρυθμίσεις σου και γιατί εγκαταλείπει το σταθερό κέντρο.
Δεν ξέρω αν είναι ήδη αργά για το .... κεντρώο δίπολο (και δεν εννοώ Πασοκ/ΝΔ, εννοώ κεντροαριστερά και κεντροδεξιά), αλλά τη μάχη του που δεν είναι μάχη ποσοστών, πρέπει να τη δώσει τώρα, με υπευθυνότητα και προτάσσοντας τόσο τις μεταρρυθμίσεις όσο και μέτρα και κυρίως δράσεις ανακούφισης, προτείνοντας την εκ του μηδενός δημιουργία διχτυού προστασίας όσων έχουν θιγεί περισσότερο. Τώρα όμως, γιατί μεθαύριο, θα είναι αργά.

Αφιερωμένο το βαρόμετρο της public issue. Χαλαρά μη βιάζεστε μέχρι να εμφανίσει ποσοστά πάνω από το 3% και η ΠΑΤΡΙΔΑ του Παναγιώτη Ψωμιάδη, έχετε χρόνο...

ΥΓ: Πραγματικά έχω την εντύπωση τον τελευταίο καιρό οτι ορισμένοι "μεταρρυθμιστές" θεωρούν την ενασχόληση με τα πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας "σοσιαλιστική μπασκλασαρία". Ελπίζω να κάνω λάθος.