Φταίει (και) η ελλιπής ενημέρωση;

Πριν λίγες ημέρες, ειπώθηκε σε μία διάλεξη Πανεπιστημιακού, οτι είχε πάει πρόσφατα σε ένα συνέδριο στις ΗΠΑ και επισκέφθηκε ένα από τα κορυφαία Πανεπιστήμια στον κόσμο. Εκεί συζήτησε με Έλληνες καθηγητές που έχουν εγκαταλείψει εδώ και χρόνια τη χώρα και η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την κρίση. Οπότε ρώτησε ο εν λόγω καθηγητής, ποιά η άποψή τους για την κρίση στην Ελλάδα και το μόνο που του απάντησαν ήταν: το συζητάμε πολύ μεταξύ μας και έχουμε καταλήξει οτι για το σημείο στο οποίο έφτασε η χώρα, ευθύνεται (κυρίως) η ελλειπής ενημέρωσης των πολιτών.


Στην αρχή σκέφτηκα: Οκ πέταξαν κι αυτοί την εξυπνάδα τους, ορίστε, βρήκαμε τι φταίει, συμφώνησαν και χειροκρότησαν 2-3 άλλοι την άποψη αυτή, σίγουρα θα την αναπαράγουν προσθέτοντας τη φράση: άκου τι σοφό ειπώθηκε και πάει λέγοντας. Πήγα να απαξιώσω την ερμηνεία γιατί μου φάνηκε πολύ απλή και απέριττη.
Αμέσως μετά, το μυαλό μου ταξίδεψε σε μία φράση που είχε βιβλίο της Έκθεσης στο Λύκειο (την οποία δε θυμάμαι ακριβώς) και ήταν κάπως έτσι: δε θέλω χρήματα, δε θέλω τίποτε άλλο εκτός από πληροφορίες, άμα έχω πληροφορίες βρίσκω τα πάντα.


Καθημερινά συνειδητοποιώ πόσο ημιμαθής είμαι και πόσο ημιμαθείς είναι πολλοί γύρω μου. Δεν αρκεί παρά ένα μικρό πειραματάκι για να σιγουρευτείτε κι εσείς οτι ο "χ" γνωστός σας, ο οποίος με πομπώδη λόγια και μεγάλη σιγουριά σας περιγράφει το τι πραγματικά έγινε με ύφος παντογνώστη, είναι απλά ένας ημιμαθής φωνακλάς. Αντικρούστε τον με κάτι της φαντασίας σας... Διάβασα εκεί από τον τάδε αυτό, με σχετικό πίνακα και στοιχεία και θα σου στείλω και link αν δε με πιστεύεις. Θα δείτε οτι θα αναδιπλωθεί. Γιατί; Διότι έχει μία γενική ιδέα, δεν κατέχει το θέμα και νόμιζε οτι έχει ανακαλύψει την απόλυτη αλήθεια. Προσωπικά φοβάμαι οτι τη στιγμή που θα πω: τώρα εξηγούνται όλα, θα είναι η στιγμή που θα πρέπει ένας καλός κυριούλης να μου φορέσει μία άσπρη ρόμπα και να με πάει σε ένα μέρος με πολλά δεντράκια που θα με περιποιούνται.


Για να επανέλθω, είμαστε τρομακτικά ημιμαθείς. Ξαφνικά έχουν ορισμένοι άποψη επι παντός επιστητού και πλέον η ξερολίαση δεν εντοπίζεται μόνο στους homo universalis δημοσιογράφους που ξεπερνούν σε σοφία κάθε Έλληνα.
Παρακολουθώντας πολιτικές συζητήσεις, διαπίστωσα οτι με  τεράστια ευκολία εκστομίζονται τέρατα, απαξιώνονται προσπάθειες (στο τριπάκι έχω πέσει κι εγώ πολλές φορές- δε βγάζω την ουρά μου απ' έξω), προτείνονται λύσεις λες και όλοι είναι ειδικοί και έτοιμοι να κυβερνήσουν τη χώρα. 
"Να γίνει αυτό και δε με νοιάζει" δεν ενδιαφέρει κανέναν εάν προσκρούει στο Σύνταγμα ή στην κοινοτική νομοθεσία. Αφού το σκέφτηκε, του φαίνεται και δίκαιο, ε πρέπει να γίνει, συμφωνούν και άλλοι δέκα οτι πρέπει να γίνει αυτό, δεν υπολογίζει κανείς τις συνέπειες και έχουμε μία πρόταση!


Οι αρμόδιοι να ενημερώσουν αντικειμενικά τους πολίτες και να ξεδιαλύνουν τη σύγχυση είναι οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι.
Οι πρώτοι έχουμε συνειδητοποιήσει οτι δεν έχουν την επάρκεια θέλετε, την όρεξη, την υπομονή, τον τρόπο, να μας ενημερώσουν αναλυτικά, αν και θα μπορούσαν.
Από την άλλη η δουλειά των δημοσιογράφων ποιά είναι εκτός από το να ενημερώνουν τον κόσμο και να σχολιάζουν με αντικειμενικότητα;

Οι ευθύνες των δημοσιογράφων και των ΜΜΕ για την κρίση που ζούμε είναι τεράστιες. Είχαν υποχρέωση να μας ενημερώνουν αντικειμενικά και δεν το έκαναν. Κάλυπταν σκάνδαλα τα οποία εμφάνιζε όποιο μέσο ήταν δυσαρεστημένο με τον εκάστοτε Υπουργό ή ήθελε να δημιουργήσει πρόβλημα για τους δικούς του λόγους. Δεν θα μου έκανε καμία εντύπωση εάν μάθαινα οτι υπάρχουν σε κανάλια και εφημερίδες στοιχεία για τουλάχιστον 100 σκάνδαλα που μπαινοβγαίνουν στα συρτάρια ανάλογα με το τι επιδιώκει ο εκάστοτε ιδιοκτήτης του μέσου.

Τι έχει αλλάξει όμως τα τελευταία χρόνια; Μπήκε το Internet στην καθημερινότητά μας. Πλέον έχουμε πολλούς τρόπους να ελέγξουμε εάν ένα γεγονός είναι πραγματικότητα, μπορούμε να συγκρίνουμε απόψεις και να αξιολογήσουμε την ενημέρωση που μας παρέχεται από συμβατικά μέσα. Μαθαίνουμε για πράγματα που ποτέ κανείς στο παρελθόν δεν ενδιαφέρθηκε να μάθει. Έχουμε τη δυνατότητα μέσω της Διαύγειας να δούμε τι δαπάνες γίνονται ανά φορέα, να μάθουμε ανά πάσα στιγμή που βρίσκονται τα spread, να παρακολουθήσουμε συζητήσεις σε ξένα μέσα ενημέρωσης, να συμμετέχουμε σε συζητήσεις με άτομα τα οποία δε γνωρίζουμε και μέχρι πρότινος δεν είχαμε τρόπο επικοινωνίας, να παρακολουθήσουμε ξένη αρθρογραφία και τόσα άλλα που στο παρελθόν δεν τα είχαμε. Που εάν τα είχαμε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην είχαμε φτάσει μέχρι εδώ.


Εάν γνωρίζαμε που βρισκόταν η κατάσταση, εάν γνωρίζαμε το πάρτι που είχε στηθεί σε κάθε τομέα, εάν υπήρχε επαρκής πληροφόρηση και όχι πλήρης συσκότιση κι εάν κάποιος είχε φροντίσει να μας πληροφορήσει για το πού οδηγούμαστε χωρίς αυτόματα να περιθωριοποιηθεί ως Κασσάνδρα, ίσως τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Μέχρι και σήμερα όμως η παραδοσιακή δημοσιογραφία αποσιωπεί πολλά πράγματα λόγω των διαφόρων "συμβολαίων". Ο καθένας πλέον μπορεί να καταλάβει πώς λειτουργεί το κάθε μέσο, ανάλογα με την ιδιοκτησία του. Ποιόν πολιτικό προβάλει, τι επιδιώκει, τι συμφέροντα εξυπηρετεί.
Το δράμα μας τα προηγούμενα χρόνια ήταν οτι η ενημέρωσή μας βρισκόταν στα χέρια του κάθε καναλαρχο- εκδότη που προσπαθούσε να μας περάσει τη δική του γραμμή και το δράμα τους είναι οτι πλέον η παραδοσιακή ενημέρωση παρακάμπτεται και κυριαρχεί ένα μέσο στο οποίο, σήμερα είσαι - αύριο δεν είσαι, ένα μέσο στο οποίο οι ισχυροί παίκτες είναι πολλοί. Βέβαια προσπαθούν και τα καταφέρνουν είναι η αλήθεια, αλλά πλέον η πίττα είναι μεγαλύτερη και όποιος ενδιαφέρεται βρίσκει όλες τις απόψεις. 


Παρακολουθώ τις πολιτικές εκπομπές συστηματικά, πραγματικά θεωρώ οτι ελάχιστοι έχουν πιάσει το vibe της κοινωνίας, ασχολούνται μόνο με το πώς θα αυξήσουν την τηλεθέασή τους, καλούν φωνακλάδες πολιτικάντηδες με στόχο να ξεκατινιαστούν μεταξύ τους, να μη γίνει συζήτηση, τα νούμερα να ανέβουν και τίποτε άλλο δε τους ενδιαφέρει. 
Αρκεί μόνο μία Δευτέρα να κάτσει κάποιος και να πάρει με τη σειρά τις πολιτικές εκπομπές για να δει το δράμα. Ξεκινάμε από Χατζηνικολάου, καμία έκπληξη δεν περιμένει τον τηλεθεατή. Οι ίδιοι και οι ίδιοι πολιτικοί τσακώνονται μεταξύ τους και συζητούν μόνο για το παρελθόν, σα να μη τους ενδιαφέρει το παρόν ή το μέλλον. Συζήτηση δε γίνεται, οι φωνές υπερτίθονται και καθίσταται αδύνατο να παρακολουθήσει κανείς τη συζήτηση. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην εκπομπή του Πρετεντέρη, μόνο που εκεί υπάρχουν λιγότεροι καλεσμένοι. Στη συνέχεια οι Φάκελοι είναι λίγο πιο κρύο concept αν και συνδυάζουν δημοσιογραφική έρευνα με συνεντεύξεις σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος από τις δυο προηγούμενες εκπομπές και τέλος το Netweek, που έχει διαφοροποιηθεί από άλλες εκπομπές, καλώντας και σοβαρό κόσμο ηπίων τόνων που προτιμά να συζητά και όχι να φωνάζει.


Γιατί ασχολούμαι θα μου πείτε; Γιατί πολύ απλά τίποτα δεν έχει αλλάξει σε αυτό τον κλάδο. Οι δυο μεγάλες πολιτικές εκπομπές το "Πρόσωπο με Πρόσωπο" και η "Ανατροπή", συνεχίζουν να προβάλουν τους ίδιους και τους ίδιους, να καλούν τις ίδιες καταθλιπτικές φυσιογνωμίες της Μεταπολίτευσης, δεν προβάλλουν κανένα καινούριο πρόσωπο και είμαι πεπεισμένη οτι η εμμονή τους αυτή, στοχεύει στην πλήρη απαξίωση του πολιτικού μας συστήματος. 
Με το κιάλι ψάχνουμε να βρούμε αξιόλογο βουλευτή ψαρεύοντας άρθρα ή τοποθετήσεις, μιάς και τα κανάλια έχουν αποφασίσει οτι θα καλούν μόνο δικούς τους και βρίσκουμε. Καθίστε και μετρήστε εμφανίσεις στελεχών κομμάτων σε κανάλια. Οι ίδιες και οι ίδιες μούρες. Η μόνη περίπτωση να προβάλλουν κάποιο νέο πρόσωπο είναι να αποφασίσουν οτι θα τον προωθήσουν.


Υπάρχουν και άλλες φωνές, υπάρχουν και άλλοι πολιτικοί. Μπορεί κανείς να μας εξηγήσει με πειστικό τρόπο γιατί δεν προβάλλονται από τα μεγάλα ιδιωτικά κανάλια;


Παρακολουθώντας κανείς εκπομπές και δελτία ειδήσεων καταλαβαίνει οτι η διαπλοκή είναι γερά ριζωμένη στον τόπο, την ώρα που συνεχίζουμε να μη ξέρουμε τι πληρώνει ο κάθε καναλάρχης στο κράτος για τις συχνότητες που χρησιμοποιεί. Την ώρα που ακούγονται διάφορα για τις άδειες των τηλεοπτικών σταθμών και ιστορίες κυκλοφορούν ως urban legends. 


Διαβάστε επίσης: Δύσκολοι καιροί για εκδότες


ΥΓ: Την εικόνα τη βρήκα στο blog Μάλλον Ακίνδυνος, οπου υπάρχει και πιο αναλυτικός χάρτης ιδιαίτερα χρήσιμος. Θα σας συνιστούσα να τον δείτε πολύ προσεκτικά, εδώ.